Δράση 6^η , Πραγματοποιήθηκε την ημέρα Δευτέρα 11/12/2023 στη Β’ Τάξη

Ο μύθος είναι ένα ιδιαίτερο είδος ιστορίας το οποίο προσπαθεί να ερμηνεύσει ορισμένες όψεις του κόσμου που μας περιβάλλει. Η μελέτη της αρχαιοελληνικής μυθολογίας μέσα από το πρίσμα των γεωεπιστημών οδηγεί στο «συμπέρασμα» πως αρκετοί μύθοι αποτελούν πρωτόλειες προσπάθειες ερμηνείας γεωλογικών φαινομένων από τον προϊστορικό άνθρωπο.

Στο πλαίσιο μιας πρωτότυπης διαθεματικής δράσης ορισμένες περιπτώσεις μύθων παρουσιάστηκαν εκ νέου στους μαθητές της Β’ Γυμνασίου, αυτή τη φορά μέσα από την γεωεπιστημονική τους εκδοχή. Αρχικά, δόθηκαν στους μαθητές τρεις πολύ γνωστοί μύθοι. Στη συνέχεια, δόθηκε στους μαθητές διψήφιος αριθμός γεωλογικών όρων με τους οποίους είναι ήδη εξοικειωμένοι. Έπειτα, τους ζητήθηκε να χρησιμοποιήσουν τη γεωφαντασία τους και να ανιχνεύσουν την ενδεχόμενη σύνδεση που υπάρχει μεταξύ των μύθων και κάποιων εκ των γεωλογικών όρων. Μέσα από τη σύνδεση που έκαναν κλήθηκαν να ερμηνεύσουν ξανά τους αρχαιοελληνικούς μύθους. Οι μαθητές, με ελάχιστη βοήθεια, επαναπροσδιόρισαν το περιεχόμενο των ακόλουθων μύθων ως εξής:

• Η συγκλονιστική μάχη της θεάς Αθηνάς με τον Εγκέλαδο και η οριστική παγίδευση του βρυχώμενου πλάσματος κάτω από τη Σικελία συνδέθηκαν με τις πυροκλαστικές εκρήξεις και τα σεισμικά φαινόμενα που χαρακτηρίζουν το έντονα ενεργό ηφαίστειο της Αίτνας.
• Ο μύθος των Κυκλώπων σχετίστηκε με τον εντοπισμό από τους προϊστορικούς ανθρώπους κρανιακών οστών νάνων ελεφάντων και μαμούθ σε διάφορα σημεία της ελληνικής επικράτειας (Τήλος, Κρήτη, Πίνδος). Η κοιλότητα του κυκλώπειου ματιού ερμηνεύτηκε ως κοιλότητα της προβοσκίδας στο κρανίο διαφόρων εκπροσώπων της οικογένειας των ελεφαντίδων.
• Η Λερναία Ύδρα «επανασυστήθηκε» στους μαθητές ως δαιδαλώδεις διαδρομές υπόγειων υδάτων που κάποτε εκτονώθηκαν στην γήινη επιφάνεια και δημιούργησαν μια πλειάδα από επικίνδυνα βαλτώδη έλη. Το κάψιμο των κεφαλιών της Λερναίας Ύδρας από τον Ηρακλή «ταυτίστηκε» με τη διαδικασία αποξήρανσης των ελών της περιοχής της Λέρνης (Αργολίδα) που επιτεύχθηκε με τη φωτιά.

Οι μαθητές προσέγγισαν μια άλλη διάσταση της «πραγματικότητας» που κρύβεται πίσω από τους παραστατικούς συμβολισμούς των μύθων. Ταυτόχρονα, μέσα από μια αμιγώς διεπιστημονική δραστηριότητα, που γεφύρωσε τις βιο-γεωεπιστήμες με την ιστορία, διδάχθηκαν την καθοριστική σημασία της διερευνητικής υπόθεσης στις φυσικές επιστήμες.

Δρ. Αργύριος Καψιώτης (Εκπαιδευτικός ΠΕ04.05)

Βιβλιογραφικές πηγές για την ερμηνεία των μύθων:

Μαριολάκος, Η. (2018). Ελληνική Γεωμυθολογία (Πρώτο Βιβλίο) «Εισαγωγή στη Γεωμυθολογία – Γεωλογικό και φυσικογεωγραφικό δυναμικό». Εκδοτικός οίκος Λιβάνη (ISBN13: 9789601434933).

Μαριολάκος, Η. (2021). Ελληνική Γεωμυθολογία (Δεύτερο Βιβλίο) «Οι Θεοί των Ελλήνων μέχρι την τρίτη γενιά». Εκδοτικός οίκος Λιβάνη (ISBN13: 978-960-14-3638-8).